QURANDA ALLAHIN VƏSFLƏRİ VƏ DAVRANIŞLARI BİR-BİRİNİ YALANLAYIR
Məlum
olduğu kimi Quran tez-tez, xüsusən ayələrin sonunda Allahın adlarını çəkərək onu
vəsf edir. Bununla birlikdə Quran ayələrində, birbaşa yaxud dolayı yolla Allah
müxtəlif xüsusiyyətlərlə vəsf olunur. Quranda Allahın “ədalətli”, “mərhəmətli”, “sonsuz elm sahibi”, “mərhəmətlilərin ən mərhəmətlisi”,
“hikmətli”, “özündən razı”, “sonsuz əzab edici”, “hər şeyi yaradan”, “hər şeyi
eşidən”, “hər şeyi görən”, “mükəmməl”, “noqsansız”, “bağışlayan”, “cəzalandıran”,
“ruzi verən/qısan”, “hər şeyi bilən” və s. xüsusiyyətlərə malik olduğu
bildirilir. Allahın vəsfləri üzərində sorğulayıcı mövqe ilə düşünsək, həmin vəsflərdə
paradoks olduğunu rahat bir şəkildə görə bilərik. Deyə bilərik ki, Qurandakı
bütün ziddiyyətlərin fonunda ən böyük paradoks Allahın vəsflərinin bir-biri ilə
zidd düşməsidir. Gəlin baxaq:
1)
Qurana görə dünya, kainat və onlar arasındakı hər şey “ədalətli”, “mərhəmətli”,
“qüdrətli”, “eqoist/təkəbbürlü” Allah tərəfindən yaradılıb: insanlar,
heyvanlar, canlıların fiziki quruluşu, xarakteristikaları, təbiət qanunları və
s. Dünya bildiyimiz kimi, acı ilə ləzzətin qarışdığı amansız mücadələ
meydanıdır. Güclü olan sağ qalır, zəif olan acılar içində məhv olur. Zəif
heyvan güclü heyvan tərəfindən parçalanır, zəif insanlar da güclü insanlar tərəfindən
əzilir. Milyonlarla insan Yer üzündə aclıq və susuzluqdan əziyyət çəkir və
ölür. Müharibələr milyonlarla insanın öldürülməsinə, ac qalmasına,
torpaqlarından didərgin düşməsinə, ailələrin dağılmasına səbəb olur.
Milyonlarla insan ağır xəstəliklər üzündən dəhşətli acılar çəkir. Milyonlarla
insan psixoloji xəstəliklərlə boğuşur. Milyonlarla uşaq ailəsindən ayrı düşür,
ailələr dağılır. Milyonlarla insan fiziki-psixoloji təcavüzə məruz qalır.
Qanlar hər gün su yerinə axır, qadınların, uşaqların ah naləsi göyə ucalır. Sual
olunur: “Əvvəlcədən Yerdəki vəziyyətin
belə olacağını bilən Allahın mərhəməti dünyanı yaratmağa necə yol verdi?”.
Nəticə:
Mərhəmətli Allahın bilə-bilə acı
dolu dünyanı yaratması Özü ilə paradoksdur
və məntiqən xətalıdır. Hər şeydən daha mərhəmətli olanın dünyanı
yaratması mümkünsüzdür.
Müsəlmanlar
bütün bunların Allahın imtahanı olduğunu iddia edə bilərlər. Lakin bu,
paradoksu aradan qaldırmır. Əksinə qüvvətləndirir. Çünki “hər şeydən mərhəmətli
olan”ın bu cür imtahan meydanı yaratması tamamilə mümkünsüzdür. Əksini iddia edən
məntiq xətasına düşmüş olar. “Dünyada bir uşaq belə acı çəkirsə, deməli
Allah yoxdur”. Lakin burada incə bir məqama nəzər yetirməyimiz
mühümdür: Allah və Yaradıcı eyni deyil. Allahın var olması mümkünsüz ikən,
Yaradıcının varlığı barədə idealistlərin arqumentləri irəli sürülüb. Varlığı
barəsində bir ədəd belə qəti bir dəlil olmadığı üçün Yaradıcıya inancım yoxdur,
inancım olmasa da şəxsi mövqeyim aqnostikdir. Buradan da fəlsəfi problemlər
ortaya çıxır. Mövzumuz Quranın tənqidi olduğu üçün fəlsəfi problemlərə
toxunmayacağıq.
2)
Kafirlərin (qeyri-müsəlmanların) əbədi
olaraq cəhənnəmdə vəhşicəsinə işgəncə görməsi Allahın “ədalət” və “mərhəmət”
sifəti ilə paradoksdur. (Bu mövzuya geniş şəkildə 2-ci məqalədə toxunmuşuq) Ədalətli və Müdrik, Hikmətli Allahın öz
varlığı və İslamın doğru din olduğu haqqında sübut göndərmədiyi halda, şübhə edən
və inanmayan (inana bilməyən) insanları cəzalandırması mümkünsüzdür. Allahın ortada bu qədər məntiqi və güclü problemlərin
çıxacağını bilməsinə baxmayaraq, inana bilməyən insanları cəzalandırması “mərhəmətli”
və “ədalətli” anlayışları ilə ziddir. Ümumiyyətlə cəhənnəm əzabı “mərhəmətli”
Allah anlayışı ilə paradoksdur. İnsanların ibadət etmədikləri və sırf dinə xas əmrləri
yerinə yetirmədikləri üçün cəzalandırılması Allahın “əl-Mutəkəbbir” (Eqoist,
Özündən razı) adı ilə uyğun olsa da “ər-Rahmən” (Sonsuz mərhəmət sahibi) adı ilə
paradoksdur. Allahın həm “eqoist”, həm də “ən mərhəmətli” olması mümkün deyil. Deməli,
Quran bu dəfə də özü özünü yalanlayır.
3)
Quranda Allahın “bənzərsiz” olduğu
yazılmasına baxmayaraq, digər ayələrdə Quran Allahı insana xas olan özəlliklərlə
vəsf edir.
Müsəlman alimlərinin çoxu kitablarında dəfələrlə Allahın bənzərsiz olduğunu,
heç bir şeyə bənzəmədiyini vurğulayır və buna Qurandan dəlillər gətirirlər.
Onlar Allahın bənzərsiz olduğunu başa salmağa çalışırlar – daha doğrusu öz
yozumlarıyla Quranda bu mesajın bildirildiyini demək istəyirlər. Lakin Allahın
bənzərsizliyi iddiası Quran və hədislərlə tam mənası ilə üst üstə düşmür.
Qurana və hədislərə baxdığımız zaman Allahın insana bənzər (antropoformik) bir
tanrı xəyalı olduğunu rahat bit şəkildə anlayırıq. Yəni insanda olan xüsusiyyətlərin
əksəriyyətinin eyni ilə Allahda da olduğunu görürük. Məsələn, eşitmə, görmə, qəzəblənmə, gülmə, istehza
etmə, intiqam alma, məkr, hiylə, əl, üz, baldır, məkan tutma, bağışlama, cəzalandırma,
diktatorluq, təkəbbürlülük/eqoistlik, əzicilik (əl-Qahhər), zorbalıq (əl-Cəbbər),
qanun qoyma, dostluq, düşmənçilik, sevmə və s.
- Bir çox ayədə Allahın “vəch”indən, yəni
“üz”ündən danışılır:
“Məşriq də, məğrib də Allahındır!
Hansı səmtə yönəlsəniz, Allahın Üzü orada olar. Həqiqətən, Allah (hər
şeyi) Əhatəedəndir, Biləndir”. (2:115)
“Allahla yanaşı başqa bir məbuda
yalvarma! Ondan başqa (ibadətə layiq olan) heç bir məbud yoxdur. Onun Üzündən
başqa hər şey məhv olacaqdır. Hökm Onundur və siz Ona qaytarılacaqsınız”.
(28:88)
Nəql
olunan səhih hədislərində Hz.Muhəmməd belə dua etmişdir:
“Allahım, səndən Üzünə baxmaq ləzzətini və səninlə görüşmə şövqünü mənə lütf
etməyini istəyirəm!” (Əhməd 5/191; Mucəmu`l-Kəbir 4803; Hakim 1900)
- Allaha “əl”, “iki əl” nisbət olunur
(yədullah):
“Yəhudilər dedilər: “Allahın əli
bağlıdır!” Bu dedikləri sözə görə onların öz əlləri bağlandı və lə’nətə gəldilər.
(Və ya dedikləri sözə görə onların öz əlləri bağlansın və lə’nətə gəlsinlər!) Xeyr,
Allahın iki əli də açıqdır”. (5:64)
“Dedi: 'Ey İblis! Sənə Mənim iki əlimlə
yaratdığıma səcdə etməyə mane olan nə idi? Təkəbbür göstərdin, böyüklənənlərdənmi
olmuşdun?'” (38:75)
“Onlar Allahı layiqincə qiymətləndirmədilər.
Halbuki Qiyamət günü yer bütünlüklə Onun Ovcunda olacaq, göylər isə Onun Əli
ilə büküləcəkdir. O, pakdır, müqəddəsdir və onların (Ona) qoşduqları şəriklərdən
ucadır”. (39:67)
- Allahın “baldır”ı:
“Baldırın açılacağı və onlar səcdəyə
çağırılacaqları, lakin (buna) qadir ola bilməyəcəkləri gün”. (68:42)
“Allah axirətdə öz kimliyini peyğəmbərlərə
sübut etmək üçün baldırını açıb göstərəcək”. (Muslim, “İman” 302; Buxari 97/24;
Musnəd 3/1)
Hz.Muhəmməd
bir hədisində 68:42 ayəsi haqqında belə deyib: “Rəbbimiz baldırını açar, hər mömin kişi və qadın Ona səcdə edər.
Dünyada ikən ona riya və göstəriş ilə səcdə edənlər geri qalarlar. Ona səcdə
etməyə qalxarlar, lakin səcdə edə bilməzlər”. (Muslim, “İman”, 302)
Bu
ayə əksər müsəlman tərcüməçi və ilahiyyatçılar tərəfindən insanların gözlərindən
qaçırılması üçün min bir saxtakarlıqlarla “tə`vil” (yozum, mənanı başqa mənaya
yozma) olunur. Bu cür tə`villər Quran üzərində dəfələrlə aparılıb və bir çox ayələr
üzərində edilən bu ört-basdır çabalamalarına Quran üzərində dəfələrlə etdiyim
çalışmalar nəticəsində şəxsən mənim özüm,
şahidəm.
- Allahın “göz”ü (eyni ilə bu ayə də
maturdi, əşari və şia kəlamçıları tərəfindən “nəzarətimiz altında” mənasına
yozulur, lakin sələf alimləri buna şiddətlə qarşı çıxaraq, ifadəni Hz.Muhəmməd
və səhabələrinin etdiyi kimi, necə var, elə də qəbul etməyin gərəkdiyini irəli
sürüblər ki, obyektiv yanaşma məhz budur):
“'Onu bir sandığa qoyub çaya burax
ki, çay onu sahilə atsın və həm Mənim düşmənim, həm də onun düşməni olan birisi
onu götürsün'. Gözlərim önündə boya-başa çatdırılasan deyə, Öz tərəfimdən
sənə qarşı (qullarım arasında) məhəbbət oyatdım”. (20:39)
- Allahın səmada bərqərar olması, “ərş”ə
(taxt) ucalması, ərşdə olması:
“Göydə olanın
sizi yerə batırmayacağına əminsinizmi? O zaman yer hərəkətə gəlib titrəyəcəkdir”.
(67:16)
“əl-Mulk”
surəsində Allahın göydə olduğu (“mən fi`s-səmə-i”-“göydə olan”) yazılması min
ildən çoxdur ki, müsəlmanlar arasında çoxlu ixtilaflara, parçalanmalara səbəb
olmuşdur. Əşarilər Allahın bənzərsiz olduğu üçün göydə olmasının mümkün
olmadığını, Quranda Allaha “Göydə olan” deyilməklə məcazi mənanın qəsd
olunduğunu iddia etdikləri halda, sələfilər tam əksini – Quranda məcazın
olmadığını və Allahın səmada bərqərar olduğunu, yaxud oturduğunu irəli sürüblər.
Hətta 18-ci əsr sələfilərindən bəziləri daha da irəli gedərək əşariləri mürtədliklə
(dindən çıxmaq) ittiham ediblər. Bu da İslam dünyası üçün ayrı bir təhlükədir.
Çünki Hz.Muhəmmədin əmrinə əsasən dindən dönən öldürülməlidir. “Dinini dəyişdirəni dərhal öldürün” (Səhih
əl-Buxari, “Cihad”, 149). İxtilafların gətirə biləcəyi dəhşətli nəticəni düşünə
bilirsiniz mi?
Əbu
Səid əl-Xudri və Əbu Hurayranın rəvayət etdiklərinə görə Hz.Muhəmməd belə
deyib: “Allahu Təalə gecənin üçdə birlik
vaxtı keçənə qədər möhlət verər, (sonra) dünya səmasına enər və “Bağışlanmaq
istəyən varmı?”, “Tövbə edən varmı?”, “Dua edən varmı?” deyə buyurar. Bu vəziyyət
səhərə qədər davam edər”. (Muslim, 758; Buxari, 1145).
Hədisdəki
təşbihi və paradoksları görməmək mümkün deyil: Heç bir şeyə bənzəməyən Allahın
dünya səmasına enməsi. Deməli, Allah bu dəfə də öz sifətləri ilə paradoksdadır.
Hədisdəki ikinci problemli vəziyyət isə Allahın hər şeyi bilməsinə baxmayaraq səhərə
qədər öz-özünə danışaraq sual verməsidir. Göründüyü kimi, Hz.Muhəmmədin
düşündüyü tanrı xəyalı antropoformik (insanabənzər) və ziddiyyətli xəyaldır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder